concierto de aranjuez

aranjuez konçertosu.difteri hastalığı sonucu üç yaşından ölümüne değin kör yaşayan ispanyol besteci joaquin rodrigo’nun 1939’da gitar ve orkestra için yazdığı en önemli klasik eserlerden biridir. eser, ravel’in bolero’suyla birlikte dünyada en çok seslendirilen klasik eser ünvanını almıştır.
http://korsanmusic1.blogspot.com/2006/05/aranjuez-mon-amour.html

ispanya iç savaşında anarşistlerin sürekli dinledigi beste. deniz gezmiş’in asılmadan önceki istegi demli bir çay ve sigara eşliginde bu konçertoyu dinlemekmiş.

doğa üstü güçleri olduğuna inanılan , her dinlemede insanı farklı boyutlara taşıyan mükemmel konçerto... deniz gezmiş in son isteği olduğu söylenir... doğrudur... kısaca dinleyin , dinlettirin işte... harika birşey...

rodrigo’nun gitar konçertosu olarak da bilinir. gerginken, yorgunken, uyuyamıyorken dinlendiğinde insana huzur verir. hüzünlendirir biraz da.

"allah’im bu nasil bir sey!" dedirten.

ahanda; inanmiyorsaniz:

http://tinyurl.com/nng8mz

(bkz: le beirut)

hayatı ıskaladığını anlatan bir baş yapıt.
dinlerken nutkun tutuluyor, bir süreliğine düşünme yetini kaybediyorsun.
vazgeçilmez ikili olan melankoli ve ülserin kardeşliğini bir kez daha hatırlatıyor adeta.

bir aşk hikayesidir aslında concierto de aranjuez

müzikle uzaktan-yakından ilgisi olsun veya olmasın bu ölümsüz ve muhteşem eseri bilmeyenimiz sanırım ki yoktur!..belki ismen hatırlamayanımız olabilir ama müziği duyunca eminim ki yediden yetmişe herkes:"ah..ben biliyorum bunu.."diyecektir..

1901 yılında valencia’da doğmuştur.üç yaşında geçirdiği difteri hastalığı yüzünden dünya’ya açılan pencerelerini yani gözlerini kaybeder.kendisinde var olan "tanrı vergisi" yeteneği o yıllarda fark edilir.ve dönemin kompozisyon ve armoni üstadı olan francisco antich’den armoni dersleri,yine dönemin önemli üstatlarından enrique goma ve eduardo lopez chavarri’den piyano dersleri alır.

ülkesindeki iç savaş onu fransa’ya sürükler ve orada üstat paul dukas’ın öğrencisi olur.
ünü ve besteleri ülke sınırlarını çoktan aşmıştır..1933’de sarbone üniversitesinde tanıştığı yahudi asıllı (sefarad yahudilerinden) türk kızına aşık olur.

bu ünlü türk kızı; gönlünü o’na, o ’da gönlünü türk kızına kaptırmıştır.öyle ki,türk kızı tüm müzik kariyerini yarıda bırakacak ve sevdiğinin asistanlığını yapacak kadar sevmiştir.o da, tüm dünyaca tanınmış ve milyonlarca hayran kitlesi olmasına rağmen, son nefesine kadar hep onunla bir ömürü paylaşacaktır."dünya gözüm!"dediği sevgili karısından iki yıl sonra vefat ettiğinde o’nun yanından başka bir yere gömülmemesini vasiyet etmiştir.mezarları; madrid aranjuez mezarlığında ebedi istirahatgahlarında beraber yatmaktadırlar.

kim bu ölümsüz aşkın sahipleri?.."bütün aşklar ölümsüz ama onlarınki daha bir başka.."demek sanırım doğru olur.

victoria kamhi ve joaquin rodrigo vidre.

hani o meşhur;"rodrigo’nun gitar konçertosu" dediğimiz bestenin sahibi.yani "concierto de aranjuez" türkçe ismi le "aranjuez konçertosu"

ünlü besteci rodrigo gitar çalmayı bilmez!..piyano ve keman seslerini düşleyip gitara uyarlamıştır
(ki bu konçertonun ikinci bölümüdür.adagio)

victoria kamhi 1905 yılında istanbul’da doğmuştur.sefarad yahudi’lerinden bir ailenin kızıdır.küçük yaşlardan itibaren piyano eğitimi almış ve bu konuda sayısız eserler vermiştir.yahudi asllı türk piyano bestecisi kamhi viyana’da dönemin meşhur üstatlarından lalewicz,levy ve vines’den piyano eğitimi almıştır.fransa’ya burslu olarak giden victoria burada rodrigo ile 1929 yılında tanışmış ve 1933 yılında evlenmiştir.ve bu evlilikten cecilia adlı kızları dünya gelmiştir.kızı cecilia keman sanatcısı agustin leon ile evlidir.victoria kamhi,eşi rodrigo’ya olan aşkını ölümsüzleştirmek için;"de la mano de joaquin rodrigo"isimli "historia de nuestra vida" biyografisini(rodrigo ile el ele ve üstadımın yanındaki hayatım" yazmıştır.bu biyografi bir çok ülke diline çevirilmiş ve defalarca baskı yapmıştır.kızı cecilia 1999’da "victoria-joaquin rodrigo vakfı"nı kurarak bir çok genç yeteneğe sahip çıkmaya devam etmekte ve anne ve babasının bıraktığı "dünya mirası"nı tüm dünyaya tanıtmaya devam etmektedir.

bir çok kişinin "bu, insan işi olamaz!.."diye nitelendirdiği o ünlü "aranjuez konçertosu" üç bölümden oluşmaktadır.birinci bölüm:"allegro con spiroto".ikinci bölüm:"adagio"(ki en çok bilenenidir).ve son bölüm:"allegro gentile" dir.

rodrigo’nun bu konçertoyu, madrid’in güneybatısı’nda küçük bir kasaba olan aranjuez’ de ölen ilk çocuğu için,eşi ikinci çocuğuna (cecilia) hamile iken hastanede olduğu sırada yazdığı bir çok kişi tarafından rivayet edilir.

rodrigo;"içimizde üstün olan şey her ne ise,bir gün onun galip geleceğine hep inanmışımdır."demiştir.bu beste sonrasında..

konçerto, ilk kez 1940 yılında gutenst regino sainz de la maza tarafından barcelona flarmoni orkestrası tarafından palau de la musica catalana salonunda şef cesar mendoza lasalle tarafından icra edilmiştir.aynı yılın aralık ayında teatro espanol de madrid’te jesus arambarri solist olarak seslendirmiştir.

eseri günümüze değin bir çok sanatçı seslendirmiştir.aynı esere fransız şarkıcı richard antony "aranjuez mon amor" isimli güfte yapmıştır.(ki bu da çok popülerdir).eseri seslendiren sanatcılar arasında;paco de lucia, miles davis, kemancı ikuko kawai, klarnetçi jean-christian michael, chick corea ,al jarreau,modern jazz quartet, shadows, lübnan’lı kadın şarkıcı fairuz, yunan besteci dennis roussos, israil’li şarkıcı rita,led zeplin’in klavyecisi john paul jones,andre bocelli,...gibi bir çok çeşitli müzik dallarından sanatçı ve sanatçılar,çeşitli ülke orkestraları,amatör genç müzisyenler ve flarmoni orkestraları..filmlerde,dizilerde,belgesellerde,televizyon şovları ve fragmanlarında,reklamlarında bu eser kullanılmıştır.ve bu ölümsüz eser kullanılmaya devam edecektir.

öyle ki, deniz gezmiş’in idama gitmeden önce bir demli çay eşliğinde "rodrigo’nun gitar konçertosu"nu istediği söylenir.(ne acı ki bu istek yerine getirilmemiştir)

"kör bir adama dünya gözü ile bakmak yetmez!.." diyen victoria bir ömüre sayısız "ölümsüz" eser bırakmış olan (11 konçerto,60 şarkı,piyano ve gitar için 170 beste) "en sevgili" eşine hep sadık ve hep aşık olarak bu dünyaya gözlerini yumarken sadece "aşktır bizimle gelecek olan.." demiştir.

yirminci yüzyılın en önemli bestecilerinden olan ispanyol besteci rodrigo ve aşkı için kariyerine ara veren victoria bence "adagio"da her an bir başka yürek kıpırtısı olarak yeniden canlanıyorlar..